PLANTAARDIGE MELK

 

Staat er op een product melk of bereid met melk, dan is het product niet vegan.

Plantaardige producten mogen geen zuivelnaam hebben. Zoals melk, room, boter of kaas. Daarom heet sojamelk geen sojamelk. Maar bijvoorbeeld sojadrink. Uitzonderingen op de regel: pindakaas, cacaoboter en kokosmelk. Deze producten zijn vegan.

Voor de duidelijkheid: op deze website gebruik ik wel het woord plantaardige melk.

Er wordt plantaardige melk gemaakt van onder andere sojabonen, kokos, haver, rijst en noten, zoals amandelnoten en hazelnoten.

Welke plantaardige melk je gebruikt is afhankelijk van het gerecht waarvoor je de melk gebruikt. En van je persoonlijke smaak.

Wil je melk gebruiken om eiwitten binnen te krijgen, dan is sojamelk de beste keuze.

 

Sojamelk

Sojamelk is een romige melk. Je kunt deze melk gewoon een-op-een vervangen voor koemelk. Sojamelk heeft een redelijk neutrale smaak. Maar het smaakt niet naar koemelk.

Sojamelk kun je prima gebruiken voor het bakken van pannenkoeken.

Sojamelk kun je opkloppen en is daarom ook geschikt voor in de koffie.

Je kunt sojamelk gebruiken om een mooi glanzend laagje op een baksel zoals een pasteitje te krijgen. Want er zitten veel eiwitten in sojamelk.

Sojamelk wordt gemaakt van sojabonen. Het wordt gemaakt door droge sojabonen te laten wellen en fijn te malen met water. En daarna te zeven.

Sojamelk bevat ongeveer dezelfde hoeveelheid eiwitten, vet, en koolhydraten als koemelk.

Een eiwit is opgebouwd uit aminozuren. Er zijn 22 soorten aminozuren die belangrijk zijn voor je lichaam.

Van de 22 aminozuren zijn negen aminozuren essentieel. Deze aminozuren moeten in je eten zitten.

Er zijn zes semi-essentiële aminozuren. Het lichaam kan deze aminozuren zelf aanmaken. Alleen onder bepaalde omstandigheden moeten deze aminozuren door voedsel worden aangevuld bijvoorbeeld bij sommige ziektes, intensief sporten en kinderen in de groei.

Er zijn zeven niet-essentiële aminozuren. Het lichaam kan deze aminozuren zelf aanmaken.

De negen essentiële aminozuren die in je eten moeten zitten zijn: Leucine, Valine, Lysine, Fenylalanine, Isoleucine, Threonine, Methionine, Histidine en Tryptofaan.

Sojabonen bevatten alle essentiële aminozuren.

Sojamelk is daarom een uitstekende eiwitbron.

In sojamelk zit geen vitamine B12 en minder calcium en vitamine B2 dan in koemelk.

Daarom voegen veel fabrikanten van sojamelk calcium, vitamine B2 en B12 toe aan de melk.

Biologische sojamelk wordt meestal niet verrijkt met calcium en vitamines.

Fabrikanten van biologische producten willen geen kunstmatige toevoegingen in het product.

Sojamelk is wat betreft voedingswaarde van de plantaardige melksoorten de beste vervanger voor koemelk.

Zonder de nadelen van dierlijke eiwitten.

Ook bevat soja isoflavonen, deze hebben anti-kankerverwekkende eigenschappen. Isoflavonen zitten niet in koemelk.

Soms wordt sojamelk door de fabrikant gezoet. Gezoete sojamelk is voor hartige recepten niet geschikt. Er bestaan gelukkig veel ongezoete soorten. Dit staat duidelijk op de verpakking.

Het aanbod sojamelk is groot.

Sojamelk om te drinken kun je ook kopen in smaken, zoals vanille, chocolade, banaan en aardbei.

Sojamelk is de goedkoopste plantaardige melk. Sojamelk is in elke supermarkt te koop.

Ik heb altijd houdbare verrijkte sojamelk op voorraad. De ongezoete sojamelk vind ik het lekkerst.

 

Kokosmelk

Kokosmelk wordt gemaakt door het vruchtvlees van kokosnoten te raspen en dit daarna door een kaasdoek te persen.

Kokoswater is de vloeistof in de kokosnoot.

Kokosmelk is vetter en bevat meer calorieën dan kokoswater.

Een blik kokosmelk is ideaal voor in bijvoorbeeld Indiase curries en pompoensoep.

De smaak van kokosmelk is niet neutraal. Gebruik je kokosmelk in een gerecht, dan proef je dat.

Kokosmelk is rijk aan ijzer, vitamines en calcium. In kokosmelk zit in vergelijking met koemelk niet veel eiwitten.

Kokosmelk met rijstmelk in een pak is erg lekker. Gekoeld drinken op een zomerse warme dag, heerlijk. Het smaakt naar vakantie.

Er zijn producten die wel plantaardig zijn maar niet vegan.

Sommige kokosnoten zijn niet vegan.

Producten die worden geoogst door dieren zijn niet vegan. In de kokosnotenindustrie worden soms apen ingezet bij het oogsten van kokosnoten.

Niet op alle kokosnotenplantages worden apen ingezet om kokosnoten te plukken. Als ik kokosnotenmelk in blik koop, dan koop ik Fairtrade kokosnotenmelk. Fairtrade kokosnoten worden niet door apen geplukt.

Truffels zijn ook plantaardig  maar niet vegan

Truffels zijn zwammen die onder de grond groeien. Truffels worden met hulp van dieren geoogst.

Varkens en afgerichte honden kunnen de truffels, die onder de grond zitten, ruiken.

 

Havermelk

Havermelk wordt gemaakt door haver in water te laten weken. Vervolgens wordt de haver en het water fijn gemalen, en daarna gezeefd.

Voor in de koffie is havermelk een goede keus. Het schuimt van alle plantaardige melksoorten het beste.

Oatly heeft een havermelk met de naam Barista. Deze melk schuimt goed op en is daardoor prima voor in de koffie.

Je kunt havermelk gebruiken op dezelfde manier als koemelk. Je kunt er pannenkoeken mee bakken, ontbijtgranen in strooien of gewoon zo drinken.

In havermelk zitten goede vezels, beta-glucanen. In koemelk zitten geen vezels.

Voor de eiwitten hoef je havermelk niet te drinken, slecht 0,3 gram per 100 ml.

In 100 ml koemelk zit 3,4 gram eiwitten en in 100 ml sojamelk 3,3 gram eiwitten.

 

Rijstmelk

Rijstmelk wordt gemaakt door rijst tot pap te koken en te pureren. Daarna wordt deze pap gefilterd.

Rijstmelk bevat weinig eiwitten.

Rijstmelk smaakt zoet, en is daardoor meer geschikt voor zoete gerechten dan voor hartige gerechten.

 

Amandelmelk

In de kant-en-klare amandelmelk die verkocht wordt in winkel zitten weinig amandelen, 2 tot 2,5 procent. De rest is water en toevoegingen. Dat komt neer op 4 gram amandelen in een glas van 200 ml.

In amandelmelk zit in vergelijking met koemelk en andere plantaardige melksoorten weinig calorieën. Er zitten helaas ook niet veel eiwitten en voedingsstoffen in kant-en-klare amandelmelk.

De amandelsmaak van de melk past bij zoete gerechten en desserts.

Amandelmelk is gemakkelijk zelf te maken. Dit is veel goedkoper. En ook veel gezonder, omdat in amandelpasta geen toevoegingen zitten.

Neem 2 flinke eetlepels amandelpasta en 1 liter water, meng dit in een blender of met een staafmixer. Klaar.

Amandelpasta kun je gewoon kopen in de supermarkt.

 

Hazelnotenmelk

Ook in hazelnotenmelk zitten weinig eiwitten. Hazelnotenmelk is dus geen goede koemelkvervanger als je melk drinkt om de eiwitten.

De smaak van hazelnotenmelk past bij gerechten met vanille, kaneel of chocolade. Je kunt hazelnotenmelk ook zo uit het pak drinken.

Voor hazelnotenmelk geldt hetzelfde als voor amandelmelk, de hoeveelheid noten in de melk is klein.

Eet je noten voor de voedingsstoffen die in noten zitten, dan kun je dit niet vervangen door het drinken van notenmelk.

 

Melk als ingrediënt

Sinds december 2014 is het verplicht dat fabrikanten allergie-informatie op een product zetten. Allergenen zijn eiwitten die allergische reacties kunnen opwekken.

Ingrediënten waarin eiwitten zitten die allergische reacties kunnen veroorzaken, moeten duidelijk in de ingrediëntenlijst staan.

Er zijn veertien soorten ingrediënten die allergische reacties kunnen veroorzaken bij mensen.

Melk is daar één van.

Als er melk in een product is verwerkt, dan staat ‘melk’ in hoofdletters, vetgedrukt of in een andere kleur in de ingrediëntenlijst. Er staat dus altijd duidelijk ‘MELK’ in de ingrediëntenlijst bij voedingsmiddelen die melkbestanddelen bevatten.

Producten die gemaakt zijn van melk zijn o.a.: magere melkbestanddelen, droge melkbestanddelen, weipoeder, volle melkpoeder, lactose en boterconcentraat.

Voor de niet-voorverpakte voedingsmiddelen, bijvoorbeeld bij bakkers, slagers, restaurants en cateraars, bestaat de informatieplicht. Klanten kunnen allergie-informatie opvragen, deze informatie moet beschikbaar zijn.

Sommige fabrikanten vermelden ook op een product als het sporen van een ingrediënt kan bevatten. Dit is alleen belangrijk voor mensen die zwaar allergisch zijn voor dat ingrediënt.

Als er op een product in de ingrediëntenlijst geen melk staat, en bij de allergie-informatie: ‘kan sporen van melk bevatten’, dan is er geen melk in het product verwerkt.

‘Sporen van’ is informatie voor mensen die allergisch zijn. Veganisten kunnen deze vermelding negeren.

Tip: Ook in ei, vis, schaaldieren en weekdieren zitten allergenen. Deze ingrediënten staan dus ook altijd duidelijk in de ingrediëntenlijst.

 

Melkzuur

Soms staat er bij de ingrediëntenlijst melkzuur. Alhoewel de naam anders doet vermoeden, heeft melkzuur, lactaat, niets te maken met melk.

Wanneer bepaalde soorten zetmeel worden omgezet in suikers, fermentatie, ontstaat melkzuur: E270.

Als er geen melk staat bij de ingrediëntenlijst kun je het ingrediënt melkzuur negeren. Het product bevat geen melk.